9 juli 2024 – RTV Utrecht
Soesterberg – Inwoners van Soesterberg hopen dat helikopters de komst van hoge windturbines nog kunnen tegenhouden. Tijdens een bijeenkomst van bijna 200 Soesterbergers gingen vorige week de handen op elkaar toen plannen van Defensie werden genoemd als mogelijke belemmering voor windmolenplannen op de Leusderheide en de Vlasakkers. “Militairen horen bij ons dorp.”
Het was warm en vol in conferentiehotel Kontakt der Kontinenten. Het net opgerichte comité ‘Houd Soesterberg uit de wind’ besprak een brief die zeven gemeenten in de regio Amersfoort deze week naar de provincie Utrecht willen sturen. Daarin staat dat er aan weerszijden van Soesterberg – langs de A28 en langs het spoor tussen Amersfoort en Soestduinen – plaats is voor hoge windmolens. De Soesterbergers hoorden het met tegenzin aan. En toen legde dorpsgenoot Marjolein Smit uit dat Defensie daar mogelijk ook helikopters laag wil laten vliegen. Er kwam direct iets los in het publiek. “Laat die helikopters maar komen!” klonk het, gevolgd door een enthousiast applaus.
Windturbines onmogelijk maken
Marjolein Smit verhuisde negen jaar geleden met haar man naar de Amersfoortsestraat. Uitbreiding van de Defensieactiviteiten in en rond Soesterberg ziet ze wel zitten. “Iedereen hoopt natuurlijk dat die militaire oefeningen het plaatsen van windturbines onmogelijk maken”, zegt ze. “Zo werkt het niet helemaal, want die beslissing neemt uiteindelijk het kabinet. Maar Defensie kan wel een sterke invloed uitoefenen.”
Tegen windenergie is ze niet, ook niet als het om een turbine bij haar eigen huis zou gaan. Duurzame stroom is gewoon een noodzaak. Maar dat regiobestuurders de meeste windenergie nu bij Soesterberg willen opwekken, vindt Smit geen eerlijke verdeling. Ze vreest dat al die windmolens dag en nacht voor overlast en natuurschade zouden zorgen.
“Overlast heb je ook van pantservoertuigen, helikopters en oefeningen met munitie”, zegt ze, “maar dat is anders. Bovendien was dat hier al veel langer dan wij hier wonen. Daar moet je niet over zeuren.”
In Soesterberg was altijd van alles aan de hand. Amerikaanse F15’s, Starfighters, dat was hier dagelijkse kost.
Patrick Merts, geboren en getogen in Soesterberg
Oefendorp
Defensie zoekt een plek voor een compleet oefendorp, om militairen te trainen in een verstedelijkte omgeving. Soesterberg zou een optie zijn, als daar genoeg draagvlak is. Ook wordt gesproken over een nieuwe laagvliegroute en extra landingsplaatsen voor helikopters. Officieren van de krijgsmacht reizen door het land met een uitlegtoernee. Twee weken geleden kwamen ze naar Soesterberg.
Defensie is ook bezig met de oprichting van een logistiek centrum bij Soesterberg, de herinrichting van de bestaande Defensieterreinen en de overplaatsing van een pantserinfanteriebataljon uit Havelte, met zo’n 700 medewerkers in zijn kielzog. Veel Soesterbergers zien het als een buitenkans.
“Dat zit in het dna van ons dorp”, zegt Smit. “Militairen horen gewoon bij Soesterberg. Als wij mogen kiezen, en dat mogen we helaas niet, dan verkiezen we sowieso Defensie boven windturbines. Oefeningen zijn tijdelijk, we worden vooraf gewaarschuwd en ze vragen ons om advies. Dat kan ik niet zeggen van de bestuurders die nu met de energietransitie bezig zijn.”
Militaire oefening met een transporthelikopter van de Koninklijke Luchtmacht.© ANP
Hamburgers en spareribs
Patrick Merts, geboren en getogen in Soesterberg, deelt Smits mening. Hij weet nog goed hoe zijn dorp ooit bruiste van het militaire leven. “Open dagen op de Amerikaanse basis, op Koninginnedag hamburgers en spareribs eten. We hebben het al eens meegemaakt. In Soesterberg was altijd van alles aan de hand. Amerikaanse F15’s, Starfighters, dat was hier dagelijkse kost. En als je die heli’s ziet overkomen met een waterzak of een jeep eronder, of van die gasten die er aan een touw uit komen, dat is toch het mooiste wat er is? Ok, het lawaai krijg je erbij. Maar het geeft ook reuring. “
Sinds de US Airforce en later ook de Koninklijke Luchtmacht de militaire vliegbasis hebben verlaten is het stil geworden in Soesterberg. “Daardoor kan ik nu zelf in de Amerikanenwijk wonen”, zegt Merts. “Maar het dorp bloedt dood. Er gebeurt niets meer, ook omdat er van de gemeente Soest nog maar weinig mag. Ons ijsbaantje is verdwenen, net als ons dorpshuis. Van de vijf kroegen die we hadden is er nog maar eentje over.”
Afvoerputje
Tot overmaat van ramp buigt de provincie Utrecht zich deze zomer over de energieplannen van de regio Amersfoort. Van de vijf windlocaties die de samenwerkende gemeenten aan de provincie aanbieden, staan de twee grootste windparken bij Soesterberg ingetekend. “We zijn weer eens het afvoerputje”, moppert Merts. “En daar zijn de Soesterbergers al een tijdje klaar mee hoor.”
Komend najaar moet duidelijk worden of hoge windmolens de concentratie van militaire activiteiten bij Soesterberg in de weg gaan staan. Merts duimt dat de krijgsmacht die slag zal winnen. “Je hoort overal over de noodzaak om op te schalen vanwege de internationale veiligheid. Als Poetin in onze achtertuin staat, hoe gaan windmolens ons dan helpen?”
Groen licht voor windturbines bij Soesterberg, gemeenteraad Soest stemt ook in
Leven in de brouwerij
Merts verwacht dat Defensie weer leven in de brouwerij zal brengen. “Goed voor de werkgelegenheid toch, als al die mensen uit Havelte overkomen”, zegt hij hoopvol. “Dan willen ook weer meer mensen in Soesterberg wonen.”
Marjolein Smit bekijkt het realistisch, maar blijft optimistisch. “Het zou geweldig zijn als de komst van extra militaire activiteiten betekent dat die windturbines wegblijven. Ja, dat is een opportunistisch argument, maar Soesterberg heeft ook echt wat met Defensie.”